صنعت ساخت‌وساز یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی است که نقش حیاتی در پیشرفت جوامع ایفا می‌کند. در این میان، پیمانکاری پروژه‌های ساختمانی به عنوان حلقه‌ی اتصال بین کارفرمایان و مجریان، وظیفه‌ی خطیر و حساسی را بر عهده دارد.

معمولا دغدغه اصلی صاحبان پروژه کم کردن طول زمان پروژه و کاهش هزینه با حفظ کیفیت است. به طورکلی امروزه بهره‌وری و بهینه کردن هزینه در هر حوزه اهمیت ویژه‌ای دارد. این مهم رامی‌توان با سپردن پروژه به پیمانکارانی مجرب و متخصص رفع کرد. ما در این مقاله سعی می‌کنیم وظایف پیمانکاری پروژه ساختمانی و انواع قرارداد های پیمانکاری با توجه به نیاز کارفرما را شرح دهیم.

پیمانکاری پروژه ساختمانی چیست؟

بسیار پیش آمده که کارفرما به دلیل گستردگی و پیچیدگی مراحل ساختمان‌سازی خود و برای پیشبرد سریع‌تر و اجرای احسن‌ پروژه های ساختمانی در دست، احساس نیاز به یک شخص حقیقی یا شرکت حقوقی متخصص و حرفه‌ای در زمینه فعالیت های عمرانی پیدا می‌کند. در اصطلاح به این شخص حقیقی یا شرکت حقوقی که در واقع نماینده کارفرما در اجرای پروژه ساختمانی است پیمانکار ساختمان می‌گوییم.

در پیمانکاری پروژه ساختمانی بین کارفرما و پیمانکار قراردادی منعقد می‌شود که طبق آن پیمانکار متعهد می‌شود با فراهم کردن نیروی متخصص و ماهر،ابزارآلات، مواد و مصالح پروژه با تعیین مبلغ توافق شده و در مدت زمان مشخص، پروژه را پیش ببرد.کارفرما می‌تواند صفر تا صد پروژه از اخذ مجوز های لازم و تهیه مصالح تا انجام مراحل مختلف یک پروژه عمرانی را طبق قرارداد به کارفرما بسپارد.

وظایف پیمانکاری پروژه ساختمانی

این که در یک پروژه ساختمانی، پیمانکار چه وظایفی دارد کاملا به قراردادی که با کارفرما بسته بستگی دارد. اگر قرارداد به صورت عمومی بسته شده باشد کارفرما موظف است مدیریت و اجرای تمامی مراحل پروژه را به عهده بگیرد و چنانچه قرارداد به صورت جزئی ثبت شده باشد، کارفرما باید همان مراحل ذکر شده در قرارداد را به سرانجام برساند.

برنامه ریزی برای فراهم کردن منابع مورد نیاز پروژه شامل نیروی انسانی و مصالح یکی از وظایف مهم پیمانکار پس از ثبت قرارداد است. این برنامه باید به گونه‌ای باشد که هر فرایندی در زمان درست خود انجام شود و پروژه در هیچ یک از مراحل مختلف به مشکل برنخورد.

بعد از برنامه‌ریزی، برآورد هزینه و زمان پروژه و فراهم کردن منابع مورد نیاز، پیمانکار باید با نظارت و کنترلی که بر روی پروژه دارد مانع از هرگونه انحراف از برنامه قبلی شود تا پروژه به مدت طولانی نیمه‌کاره نماند.

از آنجایی کارفرما طبق قرارداد، پروژه را به نماینده خود که پیمانکار است سپرده، هرگونه خسارت و آسیب به تجهیزات و منابع پروژه از مصالح تا نیروی انسانی بر عهده پیمانکار است. پس دیگر وظیفه مهم پیمانکار ساختمان مراقبت، حراست و حفظ تجهیزات و منابع ساختمانی است.

انواع پیمانکاری پروژه ساختمانی

یک پروژه ساختمانی را می‌توان براساس پیچیدگی و گستردگی که دارد به مراحل مختلفی تقسیم کرد؛ اما به طور کلی معمولا پروژه را به سه بخش تقسیم می‌کنند و کارفرما می‌تواند بر این اساس، هر کار را به پیمانکار مشخصی واگذار کند..

• پیمانکاری در حوزه‌ تخریب و گودبرداری: حوزه تخریب و خاک‌برداری اولین و درعین حال پیچیده‌ترین مرحله یک پروژه ساخت ‌و ساز است. گاهی اوقات حجم، سختی و ظرافت کار تخریب به حدی است که کارفرما نیاز به افرادی متخصص دارد و برای اطمینان از اجرای صحیح، به استخدام پیمانکار در این حوزه روی می‌آورد.
• پیمانکاری در حوزه‌ آرماتوربندی و قالب‌بندی: به جرئت می‌توان گفت اجرای آرماتوربندی، اسکلت فلزی و قالب‌بندی بتن از دو بعد اهمیت و پیچیدگی بیشتر از سایر مراحل نیاز به توجه و دقت دارند. به دلیل ارتباط مستقیم این مرحله با امنیت ساختمان، معمولا ترجیح صاحب پروژه سپردن آن به یک پیمانکار ماهر است.
• پیمانکاری در حوزه‌ تاسیسات الکتریکی و مکانیکی: بعد از مراحل به اصطلاح سفت‌کاری نوبت به انجام مراحل نازک‌کاری و انتهایی پروژه می‌رسد که شامل لوله‌کشی و نصب تاسیسات مختلف می‌شود. در این مرحله تاسیسات ساختمان شامل کانال‌ها، کابل‌های برق، لوله آب و گاز به صورت دقیق و اصولی مطابق با نقشه تاسیسات قرار داده می‌شود.

انواع قراردادها در زمینه پیمانکاری پروژه ساختمانی

از آنجایی که پیمانکاری پروژه ساختمانی فعالیتی بر مبنای قرارداد است، مانند هر فعالیت قراردادی دیگر، نیاز به یک تفاهم بین کارفرما و پیمانکار دارد و در نتیجه حساسیت ویژه‌ای در آن وجود دارد. بهتر است برای جلوگیری از بروز اختلافات و ناسازگاری، قرارداد ها توسط یک وکیل یا حقوقدان تنظیم شود. قرارداد های پیمانکاری انواع مختلفی دارد که در ادامه سعی می‌کنیم شما را با مهم‌ترین آن ها آشنا کنیم.

انواع قرارداد پیمانکاری پروژه ساختمانی از جهت نوع پرداخت

پس از تصمیم نهایی کارفرما مبنی بر سپردن کل یا قسمتی از پروژه به پیمانکار، باید نوع پرداخت به پیمانکار مشخص شود. انواع پرداخت شامل موارد زیر می‌شود.

پرداخت یکجا: اگر در یک پروژه با محدودیت زمانی و بودجه‌ای مواجه باشیم، پیمانکار وظیفه دارد پس از برآورد مالی و مشخص شدن قیمت کل پروژه پیمانکاری پروژه ساختمانی پروژه را با بودجه تعیین شده به اتمام برساند

پرداخت بر اساس واحد کار: چنانچه داده‌های در دسترس ما برای برآورد هزینه پروژه ناقص و یا متغیر باشد، هزینه براساس واحد کار انجام شده (مترمربع بنا، متر مکعب بنا و…) محاسبه و پرداخت می‌شود.

پرداخت بر اساس هزینه‌ها: در این نوع پرداخت، پیمانکار پروژه ساختمانی هزینه واقعی پروژه را می‌پردازد و سپس درصد مشخصی از هزینه به عنوان سود به او پرداخت می‌شود. این نوع پرداخت نیز به دلیل متغیر بودن داده های فنی استفاده می‌شود.

پرداخت مبتنی بر عملکرد: چنانچه پروژه به گونه‌ای است که بخش های مختلف آن قابل اندازه‌گیری دقیق باشد، به این روش پرداخت روی می‌آوریم. به این صورت که بر اساس عملکرد و انجام بخش‌های دقیق و مشخص،پرداخت صورت می‌گیرد.

پرداخت درصدی: در این روش پس از برآورد هزینه پروژه، درصدی از آن به پیمانکار پرداخت می‌شود. به طور معمول این پرداخت‌ها در ابتدا و انتهای پروژه انجام می‌شود.

پرداخت هزینه‌های ثابت: در صورت امکان پیش‌بینی خطرات مالی و وجود بودجه و منابع کافی برای پرداخت هزینه‌ها بدون توجه به برآوردهای انجام شده مبلغی ثابت به پیمانکار پرداخت می‌شود.

پرداخت دوره‌ای: در این جا منظور از دوره، مایل استون است که شاید ترجمه درست آن «نقطه عطف» باشد. این، بدین معناست که پروژه به فازهای مختلفی تقسیم و مبلغ پرداختی بر این اساس مشخص می‌شود. با پایان یافتن هر یک از این مراحل، مبلغ توافق شده به پیمانکار پرداخت می‌گردد.

قراردادهای پیمانکاری پروژه ساختمانی براساس شرایط عمومی پیمان

این بخش شامل معرفی و شناسایی طرفین قرارداد، پروژه و اهداف آن می‌شود.  

شرایط عمومی: در این بخش قوانین و ضوابط کلی که طرفین قرارداد در طول پروژه موظف به رعایت آن در طول پروژه هستند،گنجاده می‌شود.

مشخصات فنی و کیفیت پروژه: در این قسمت کیفیت مورد انتظار کارفرما، روش انجام کار، جزئیات فنی پروژه که می‌تواند شامل نقشه‌ها، نمودارها، مصالح و به طور کل منابع فنی مورد نیاز باشد، قرار داده می‌شود.

زمانبندی پروژه: تاریخ شروع و پایان پروژه از طریق برآورد زمانی محاسبه و درقرارداد ذکر شود. روش محاسبه زمان واقعی پروژه و مفاد جریمه دیرکرد نیز از دیگر مواردی هستند که حتما باید به آن پرداخته شود.

بیمه و مسئولیت: از آنجایی امکان بروز هر گونه مشکل در مراحل ساخت پروژه وجود دارد، برای جلوگیری از اختلافات درج جزئیات بیمه و مسئولیت طرفین در قرارداد الزامی است.

جمع بندی

این روزها همواره شاهد پیشرفت روزافزون فناوری و تکنولوژی در حوزه‌های مختلف هستیم. باید توجه کنید که حوزه ساخت‌وساز و فعالیت‌های عمرانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این امر باعث پیچیده‌تر و تخصصی‌تر شدن این حوزه می‌شود. در نتیجه نیاز به افراد با تجربه و متخصص در این زمینه نیز افزایش پیدا می‌کند. با مراجعه به شرکت‌های پیمانکاری ساختمان می‌توان هزینه‌های مالی و زمانی پروژه را بهینه‌تر کرد.

شرکت عمران سازه یکی از شرکت‌های معتبر در زمینه پیمانکاری، امور عمرانی و ساختمانی است. این شرکت با سابقه طولانی و تجربه درخشان، تیم متخصص و مجرب، ارائه خدمات با کیفیت بالا، قیمت‌های مناسب و تعهد به زمان‌بندی انتخابی ایده آل برای کارفرمایان و سازمان های دولتی و خصوصی می‌باشد.