نیاز انسان به ساختمان‌سازی، هر روز از روز قبل بیشتر است. گسترش برخی شهرها و افزایش جمعیت شهرنشین به صورت مداوم، نیاز به ساخت‌وساز را به یک نیاز همیشگی و رو به افزایش تبدیل می‌کند. ساختمان‌سازی، حوزه‌ایست که می‌توان گفت همواره عرضه آن کمتر از تقاضا می‌باشد.
اما ساختمان‌سازی یک فرآیند بسیار طولانی و زمان‌بر است. در بهترین حالت ماه‌ها طول می‌کشد که یک بنا از صفر به مرحله بهره‌برداری برسد. مراحل پیچیده، طولانی و هزینه‌بر در صنعت ساختمان باعث شده‌اند این صنعت برای بسیاری از افرادی که فعالیت جدی در آن ندارند، یک کابوس تمام‌نشدنی باشد. این وضعیت اما در حال اصلاح است.
روش‌های جدید ساختمان سازی که آن را با نام ساختمان سازی صنعتی می‌شناسیم، یکی از قدم‌های بزرگ برای پایان دادن به این تصویر زجرآور و طولانی در مورد حوزه عمران هستند. این روش‌ها مزایای بسیاری برای سازندگان و بهره‌برداران بنا به همراه دارد.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی روش های ساختمان سازی سنتی و صنعتی بپردازیم. هر دو روش مزایایی دارند که به صورت مجزا هر یک را تجزیه و تحلیل کرده و مهم‌ترین تفاوت‌های این دو روش را بیان خواهیم کرد. اگر قصد ورود به یک فعالیت عمرانی دارید و می‌خواهید ببینید آیا پیشرفت تکنولوژی در این حوزه کمکی به شما می‌کند یا خیر، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
مزایای روش ساختمان سازی سنتی
روش سنتی ساختمان سازی، همان چیزی است که اغلب ما در مورد ساختمان در ذهن داریم. روشی مبتنی بر آجر، بتن و مصالح سنتی که یک ساختمان را به روشی کاملا اثبات شده طراحی می‌نماید. روش ساختمان سازی سنتی مبتنی بر طی کردن مراحل ساخت یک بنا به صورت مرحله به مرحله و کاملا متوالی است. به عبارت دیگر، شرط رفتن به سراغ یک بخش جدید پروژه در ساختمان سازی سنتی، اتمام مرحله قبلی می‌باشد. تقریبا ناممکن است که در ساختمان سازی سنتی، حداقل در مراحل قبل از توکاری بنا، بتوان دو مرحله را به صورت همزمان در پیش گرفت. این روش ساختمان سازی، اگر چه در برابر روش صنعتی و سیل مزایای آن کمی عاجز به نظر می‌آید اما همچنان حرف‌هایی برای گفتن دارد. مزایای روش ساختمان سازی سنتی عبارت‌اند از:
۱) عملکرد ثابت شده: همه ما می‌دانیم که روش‌های سنتی ساختمان‌سازی، همواره جوابگوی نیاز بشر هستند و می‌توانند سرپناه‌های مقاوم، بادوام و امنی بسازند. همین ثابت‌شدگی روش سنتی باعث شده تا بسیاری از طراحان، به قول معروف «دست به ترکیب برنده نزنند» و همان روش‌های قدیمی را برای ساختمان‌ها در پیش بگیرند.
۲) تطبیق با سطوح بودجه مختلف: روش‌های ساختمان سازی صنعتی هنوز در کشور ما هزینه‌بر هستند و به همین دلیل، در پروژه‌های کوچک چندان مورد استقبال قرار نمی‌گیرند. اگر چه در یک دید بلندتر، هزینه نهایی در روش صنعتی هم ممکن است رقمی نزدیک به روش سنتی ارائه دهد اما تصورات فعلا وزنه روش سنتی را سنگین‌تر نگه می‌دارند.
مزایای روش ساختمان سازی صنعتی
در روش صنعتی، عمده تلاش پیمانکاران این است که مراحل را به صورت موازی و همزمان انجام دهند. قطعات پیش‌ساخته، برگ برنده روش صنعتی ساختمان سازی هستند. این قطعات در فضایی غیر از فضای پروژه تولید شده و در زمان مناسب، صرفا در محل مناسب جایگذاری می‌شوند. این روش ساختمان سازی مزایای زیادی دارد و در آینده نزدیک، ممکن است روش سنتی را به طرز شدیدی به چالش بکشد. برخی از این مزایا عبارت‌اند از:
صرفه‌جویی در زمان
انجام مراحل ساخت به صورت موازی، عملی شبیه دو تا یکی کردن پله‌هاست. زمان ساخت بنا در روش صنعتی بسیار کمتر از روش سنتی می‌باشد.
تاثیرناپذیری از وضعیت جوی
نزولات جوی نظیر باران و برف یا گرمای شدید نمی‌توانند اختلالی در روش صنعتی ایجاد کنند زیرا اغلب بخش‌های پروژه در کارگاه‌ها انجام می‌پذیرد.
کنترل کیفی مناسب
بیشتر مراحل ساخت در روش صنعتی در فضای کارگاهی و تحت نظارت مهندسین انجام می‌شود که این موضوع، کیفیت را در سطح بالایی کنترل می‌کند.
قابلیت تغییر کاربری
ساختمان‌هایی که احتمال تغییر کاربری داشته باشند، بهتر است از روش صنعتی استفاده کنند زیرا در این روش، قطعات به صورت پیش‌ساخته به یکدیگر متصل می‌شوند و طبیعتا می‌توانند به سادگی نیز جدا شده و یک کاربری مجزا را برای ساختمان فراهم کنند.
مقایسه روش سنتی و صنعتی ساختمان سازی
حال که به صورت مختصر با مزایای هر روش آشنا شدید، قصد داریم به صورت مفصل به مقایسه این دو روش ساختمان سازی بپردازیم.
زمان
همانطور که گفتیم، در روش صنعتی ساختمان سازی مراحل با سرعت بیشتری طی می‌شوند و فرآیند پروژه در زمان کوتاهی به اتمام می‌رسد. این در حالیست که ساختمان سازی سنتی بسیار زمان‌بر است.
انعطاف در برابر شرایط
کار در ساختمان سازی صنعتی تقریبا همیشه در حال انجام است. سرما، گرما، نزولات جوی و مواردی از این قبیل نمی‌توانند جلودار کار در کارگاه باشند اما ممکن است در شرایطی، این موارد به تعطیلی کار در روش سنتی بیانجامند. بنابراین روش صنعتی انعطاف بیشتری با شرایط دارد.
سازگاری با محیط زیست
معمولا در روش‌های صنعتی، از مصالح و روش‌هایی استفاده می‌شود که آسیب کمتری به محیط زیست وارد کند و به نوعی، دوستدار طبیعت باشند. به عنوان مثال، قطعات پیش‌ساخته مقادیر زیادی از آهک را در محل پروژه به زمین وارد نمی‌کنند و از این رو، سلامت خاک را حفظ خواهند کرد.
امنیت
فضای کارگاهی مسلما امنیت بالاتری از فضای کار ساختمانی دارد. این موضوع باعث می‌شود ایمنی کارگران و کارمندان پروژه در روش صنعتی بالاتر از روش سنتی باشد.
راندمان کار
دو کارگر را در نظر بگیرید که یکی در روش سنتی و زیر نور آفتاب و… روی ساختمان کار می‌کند و دیگری، در یک کارگاه مجهز در حال ساخت قطعات پیش‌ساخته برای ساختمان می‌باشد. به نظر شما کدام‌یک از این دو کارگر بهره‌وری کاری بیشتری دارند؟ پاسخ این سوال، یکی دیگر از تفاوت های این دو روش ساختمان سازی است.
فرآیند کنترل کیفیت
در روش سنتی، مهندس ناظر تنها پس از اتمام کار به بررسی کیفیت اجرای کار می‌پردازد. اما در روش صنعتی همانطور که به آن اشاره شد، نظارت کارگاهی به صورت دائمی روی فرآیند ساخت اعمال می‌شود.
هزینه نهایی پروژه
ممکن است فکر کنید ساختمان سازی صنعتی هزینه تمام شده ساختمان را به شدت افزایش خواهد داد. این ایده در نگاه اول درست است زیرا به صورت کلی، کار در روش سنتی ارزان‌تر از روش صنعتی است. اما باید توجه داشته باشید روش صنعتی، کار را در مدت بسیار کوتاه‌تری به اتمام می‌رساند. این کاهش زمان در کاهش هزینه دستمزد کارگران و استادکاران نیز تاثیر می‌گذارد. در نهایت، نوع پروژه شماست که مشخص می‌کند کدام روش هزینه کمتری به دنبال دارد.
مقبولیت
یکی از مهم‌ترین مسائل در این حوزه، این است که کدام روش بین مردم جایگاه تثبیت‌شده‌تری دارد. در این پارامتر را روش سنتی برنده است زیرا قرن‌ها ساختمان سازی باکیفیت و کارآمد، رزومه قابل اتکای روش سنتی به شمار می‌رود.
جمع بندی
در این مقاله، به بررسی روش سنتی و صنعتی ساختمان سازی پرداختیم و این دو روش را در مورد ۸ پارامتر مقایسه نمودیم. روش صنعتی یک روش سریع، پایدار، منعطف و دوستدار طبیعت است که به تدریج طرفداران زیادی را به خود جذب می‌کند در حالی که روش سنتی یک روش مقبول در میان جامعه می‌باشد که به قول معروف، امتحان خود را پس داده است. در نهایت این تصمیم شماست که پروژه خود را با کدام روش به انجام برسانید و چه مزایا و معایبی را انتخاب نمایید.
